Η ιστορία του Πορτογαλικού κρασιού είναι η ιστορία των παραδόσεων που έφεραν στη χώρα, οι Φοίνικες, οι Καρχηδόνιοι, οι Έλληνες και κυρίως οι Ρωμαίοι. Ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης, συνέχισης και εξέλιξης των παραδόσεων αυτών αναπτύχθηκε η παραγωγή κρασιού και το εμπόριο του με τους Άγγλους. Από το 1703 αρχίζουν ουσιαστικά να μπαίνουν οι βάσεις του νέου οινικού προσώπου της Πορτογαλίας. Η επιρροή του εμπορίου με την Αγγλία συνέβαλε με τον τρόπο της στην περαιτέρω εξέλιξη των συνθηκών έτσι ώστε το 1758 δημιουργήθηκε η πρώτη οινοπαραγωγική περιοχή στον κόσμο-η “Οριοθετημένη (Καθορισμένη) Περιφέρεια” του Douro που βρίσκεται στην κοιλάδα του ομώνυμου ποταμού. Η οινοπαραγωγική περιφέρεια της Κοιλάδας του Douro,λόγω σπάνιου φυσικού κάλλους, έχει ανακηρυχθεί από την Unesco Περιφέρεια Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Η Πορτογαλία διαθέτει ένα πολύ μεγάλο φάσμα από γηγενείς ποικιλίες σταφυλιού με πολύ υψηλό ποιοτικό δυναμικό. Για αιώνες δεν χρειάστηκε η εισαγωγή διεθνών ποικιλιών Γαλλικής η Ιταλικής προέλευσης καθώς οι υπάρχουσες έδιναν μία γκάμμα κρασιών ευρέος φάσματος με ξεχωριστές προσωπικότητες. Σήμερα οι γηγενείς ποικιλίες, με την “προσεκτική” συνδρομή των διεθνών που εμφανίστηκαν με ήπια ένταση και σε πολύ μικρούς αριθμούς τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται και στην παραγωγή ξηρών κρασιών και δημιουργούν ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα οινικά τοπία της Ευρώπης. Λίγες χώρες, πιθανόν μόνο η Γαλλία και η Ιταλία, διαθέτουν τόσο μεγάλη ποικιλία γηγενών ποικιλιών και μάλιστα με πολλές από αυτές να έχουν μεγάλες δυνατότητες. Ας δούμε όμως τις καλύτερες και τις πιο γνωστές. Στις άσπρες τοπικές ποικιλίες σταφυλιού της Πορτογαλίας ξεχωρίζουν το Alvarinho (κύρια ποικιλια του Vinho Verde),η Malvasia Fina,το Verdelho,και το Moscatel για τα γλυκά κρασιά. Καλός “οδηγός” επιλογής ερυθρών ποικιλιών σταφυλιού είναι η χρήση τους στην παραγωγή τόσο Port όσο και κόκκινων ξηρών κρασιών. Ξεχωρίζουν η Tinta Barroca, η Tinta Cao, η Tinta Roriz (Tempranillo), η Touriga Francesa και η Touriga Nacional-η κορυφαία ερυθρή ποικιλία της Πορτογαλίας αλλά και (όπως αναγνωρίζεται σιγά σιγά) από τις κορυφαίες ερυθρές ποικιλίες της Ευρώπης.
Την τελευταία 10ετία-15ετία παρατηρείται εντυπωσιακή και κατακόρυφη ποιοτική βελτίωση των ξηρών κρασιών της Πορτογαλίας. Αυτό οδήγησε μεταξύ άλλων και στην τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας και έτσι το 2000 έγινε ιεραρχική κατάταξη των αμπελοοινικών περιοχών της χώρας-στην κορυφή των οποίων ξεχωρίζουν οι Ελεγχόμενες Ονομασίες Προελεύσεως οι οποίες ακολουθούν το Γαλλικό πρότυπο. Οι κυριότερες εξ αυτών είναι : Alentejo, Bairrada, Beira, Dao, Douro/Porto, Minho (Vinho Verde),Setubal και Madeira. Στις οινοποιητικές περιοχές της Πορτογαλίας συμπεριλαμβάνονται και εκείνες που παράγουν κρασιά ειδικού τύπου (Porto, Setubal, Madeira).
Η Πορτογαλία διαθέτει ένα πολύ μεγάλο φάσμα από γηγενείς ποικιλίες σταφυλιού με πολύ υψηλό ποιοτικό δυναμικό. Για αιώνες δεν χρειάστηκε η εισαγωγή διεθνών ποικιλιών Γαλλικής η Ιταλικής προέλευσης καθώς οι υπάρχουσες έδιναν μία γκάμμα κρασιών ευρέος φάσματος με ξεχωριστές προσωπικότητες. Σήμερα οι γηγενείς ποικιλίες, με την “προσεκτική” συνδρομή των διεθνών που εμφανίστηκαν με ήπια ένταση και σε πολύ μικρούς αριθμούς τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται και στην παραγωγή ξηρών κρασιών και δημιουργούν ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα οινικά τοπία της Ευρώπης. Λίγες χώρες, πιθανόν μόνο η Γαλλία και η Ιταλία, διαθέτουν τόσο μεγάλη ποικιλία γηγενών ποικιλιών και μάλιστα με πολλές από αυτές να έχουν μεγάλες δυνατότητες. Ας δούμε όμως τις καλύτερες και τις πιο γνωστές. Στις άσπρες τοπικές ποικιλίες σταφυλιού της Πορτογαλίας ξεχωρίζουν το Alvarinho (κύρια ποικιλια του Vinho Verde),η Malvasia Fina,το Verdelho,και το Moscatel για τα γλυκά κρασιά. Καλός “οδηγός” επιλογής ερυθρών ποικιλιών σταφυλιού είναι η χρήση τους στην παραγωγή τόσο Port όσο και κόκκινων ξηρών κρασιών. Ξεχωρίζουν η Tinta Barroca, η Tinta Cao, η Tinta Roriz (Tempranillo), η Touriga Francesa και η Touriga Nacional-η κορυφαία ερυθρή ποικιλία της Πορτογαλίας αλλά και (όπως αναγνωρίζεται σιγά σιγά) από τις κορυφαίες ερυθρές ποικιλίες της Ευρώπης.
Την τελευταία 10ετία-15ετία παρατηρείται εντυπωσιακή και κατακόρυφη ποιοτική βελτίωση των ξηρών κρασιών της Πορτογαλίας. Αυτό οδήγησε μεταξύ άλλων και στην τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας και έτσι το 2000 έγινε ιεραρχική κατάταξη των αμπελοοινικών περιοχών της χώρας-στην κορυφή των οποίων ξεχωρίζουν οι Ελεγχόμενες Ονομασίες Προελεύσεως οι οποίες ακολουθούν το Γαλλικό πρότυπο. Οι κυριότερες εξ αυτών είναι : Alentejo, Bairrada, Beira, Dao, Douro/Porto, Minho (Vinho Verde),Setubal και Madeira. Στις οινοποιητικές περιοχές της Πορτογαλίας συμπεριλαμβάνονται και εκείνες που παράγουν κρασιά ειδικού τύπου (Porto, Setubal, Madeira).
Port
Είναι ο πιο διάσημος και ταυτόχρονα, ο καλύτερος τύπος κρασιού που παράγει η Πορτογαλία. Στην πράξη το Port είναι και ένα από τα μεγαλύτερα κρασιά του κόσμου. Port μπορεί να λέγεται μόνο το κρασί που παράγεται στην κοιλάδα του ποταμού Douro, στη Βόρεια Πορτογαλία. Ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των ενισχυμένων κρασιών, οφείλοντας τον γλυκό χαρακτήρα του στην “ενίσχυση” του μούστου/ διακοπή της ζύμωσης με brandy. Την μορφή με την οποία το ξέρουμε σήμερα και η οποία το έκανε παγκόσμια γνωστό, το Port την οφείλει σε αντικειμενικές δυσκολίες. Πρωτοεμφανίστηκε με το στυλ αυτό, της ενίσχυσης, περί τον 17ο αιώνα όταν το οινεμπόριο Πορτογαλικών κρασιών με το Ηνωμένο Βασίλειο είχε απογειωθεί:η προσθήκη brandy δεν είχε αρχικά υιοθετηθεί για να διακοπεί η ζύμωση και να παραμείνει το κρασί γλυκό αλλά για να μη ξινίζει η οξειδώνεται το κρασί από τις ταλαιπωρίες του τότε τρόπου μεταφοράς καθώς μεταφερόταν προς τη χώρα που δημιούργησε τον θρύλο του.
1διαβάστε περισσότερα
Η οινοποίηση του Port δεν διαφέρει σε τίποτα σχεδόν από την οινοποίηση οποιουδήποτε άλλου τύπου κόκκινου κρασιού με μόνη διαφορά την προσθήκη brandy για τη διακοπή της ζύμωσης.Είναι όμως η μόνη ομοιότητα γιατί κατά τα λοιπά τα πάντα διαφέρουν:οι περιπτώσεις χρονολογημένου Port είναι ελάχιστες μια και οι περισσότεροι τύποι αποτελουνται από ανάμειξη κρασιών διαφορετικών εσοδειών,ενώ σχεδόν ποτέ δεν παράγεται Port από ένα μόνο αμπέλι. Ουσιαστικά, οδηγό κατανόησης των δαιδάλων του Port αποτελεί η “διαίρεση” του σε δύο μεγάλες κατηγορίες-στυλ:τα Ports που ωριμάζουν κυρίως σε βαρέλι και εκείνα που ωριμάζουν κυρίως σε φιάλη.Η διαφορά είναι κατά βάσιν στυλιστική και όχι ποιοτική,με την επισήμανση ότι και στις δύο κατηγορίες υπάρχουν εκ των πραγμάτων διαβαθμίσεις ποιότητος. Tawny και Colheita είναι οι δύο κυριότεροι τύποι που ωριμάζουν για αρκετά χρόνια σε βαρέλι.Το πρώτο αποτελεί ανάμειξη περισσοτέρων εσοδειών με την ηλικία της επικρατούσας να χαρακτηρίζει τη συνολική ηλικία του κρασιού ενώ Colheita είναι ένας ανώτερος ποιοτικά τύπος κρασιού-tawny από μία μόνο εσοδεία. Στα κρασιά που ωριμάζουν στη φιάλη διακρίνουμε κυρίως το Ruby και το Vintage Port, με το πρώτο να αποτελεί ένα απλό τύπο φρουτώδους κρασιού που χρησιμοποιείται κυρίως ως aperitif ενώ οι δύο άλλοι τύποι-το Vintage Port και το Single Quinta Vintage Port είναι οι κορυφαίοι. Το Vintage είναι κορυφαίο κρασί μίας χρονιάς που μετά την παλαίωση στο βαρέλι χρειάζεται πάρα πολλά χρόνια παλαίωσης στο μπουκάλι για να αναδείξει το μεγαλείο του. Το Vintage αποτελεί μείξη σταφυλιών από κορυφαία αμπέλια-κτήματα (Quintas) και βγαίνει μόνο σε κορυφαίες εσοδείες. Το Single Quinta Vintage προέρχεται από ένα μόνο αμπέλι, του οποίου η ποιότητα δεν είναι πάντα τόσο κορυφαία γι' αυτό και οι εσοδείες κυκλοφορούν συχνότερα.
Πιο συγκεκριμένα
1Tawny Port
Tawny Port από κόκκινα σταφύλια, ωριμάζουν σε ξύλινα βαρέλια για δύο χρόνια τουλάχιστον, γλυκά ή μέτρια γλυκά, αναγνωρίζονται από την καστανοκκόκινη εμφάνιση τους. Τα Reserve Tawny Port είναι αποτέλεσμα επταετούς ωρίμανσης σε βαρέλι από χαρμάνια διαφορετικών σοδειών. Τα Tawny Port με ένδειξη ηλικίας (Indication of Age) είναι port που η ηλικία που δηλώνουν δεν είναι η πραγματική ηλικία τους, αλλά ένας μέσος όρος που τα χαρακτηριστικά τους δεν παρεκκλίνουν από το προφίλ ενός port συγκεκριμένης ηλικίας. Οι επίσημες κατηγορίες είναι 10, 20, 30 και πάνω από 40 χρόνια. Η ηλικία εμφιάλωσης είναι σημαντική γιατί χάνουν την φρεσκάδα τους με το πέρασμα του χρόνου.
2Colheita
Από μια μόνο χρονιά, ωριμάζουν σε βαρέλια για πολλά χρόνια μέχρι να εμφιαλωθούν. Ελάχιστος χρόνος παραμονής σε βαρέλι είναι τα 7 χρόνια ενώ μπορεί να παραμείνει και 20 ή περισσότερα χρόνια μέχρι την εμφιάλωση του. Στην ετικέτα πρέπει να αναγράφεται η χρονιά εμφιάλωσης του
3Ruby Port
Ruby Port είναι ο πιο ευρείας τύπος παραγωγής Porto. Μετά τη ζύμωση αποθηκεύονται σε δεξαμενές ανοξείδωτου χάλυβα ή τσιμέντου, έχουν βαθύ ρουμπινί χρώμα, γεμάτο σώμα, φρουτώδη γεύση και δεν βελτιώνονται με την ωρίμανση. Reserve Ruby Port είναι χαρμάνια κρασιών ανώτερης ποιότητας από διαφορετικές σοδειές και έχει ωριμάσει έως και 5 χρόνια σε βαρέλι
4Vintage Port
Vintage Port παρασκευάζεται εξ ολοκλήρου από τα σταφύλια της δεδηλωμένης χρονιάς τρύγου και αντιπροσωπεύει περίπου το δύο τοις εκατό της συνολικής παραγωγής του Port. Επιλέγονται μόνο οι καλύτερες χρονιές. Η απόφαση για το αν θα δηλωθεί ένα vintage γίνεται την άνοιξη του δεύτερου έτους που έπεται της συγκομιδής. Η απόφαση να δηλωθεί ένα vintage γίνεται από κάθε σπίτι Port, που συχνά αναφέρεται ως «shipper». Είναι τα πιο ανθεκτικά κρασιά στον χρόνο. Παλαιώνουν και βελτιώνονται για πολλές δεκαετίες μετά την εμφιάλωση τους.
5Single Quinta vINTAGE
Single Quinta vintage είναι τα κρασιά που προέρχονται από ένα και μόνο κτήμα που αποτελεί τη ναυαρχίδα ιδιόκτητων αμπελώνων ενός shipper. Παράγονται μόνο τις καλύτερες χρονιές
6Crusted Port
Ένα χαρμάνι Ruby Port από διαφορετικές σοδειές, εμφιαλώνεται αφιλτράριστο και παρουσιάζει βαρύ ίζημα. Παλαιώνουν τουλάχιστον τρία χρόνια πριν να κυκλοφορήσουν στην αγορά. Η ημερομηνία που αναγράφεται αφορά την ημερομηνία εμφιάλωσης και όχι το έτος συγκομιδής. Η προσιτή εναλλακτική λύση για ένα Vintage Port.
7Late Bottled Harvest Vintage Port (LBV
Late Bottled Harvest Vintage Port (LBV) ή vintage καθυστερημένης εμφιάλωσης. Είναι κρασιά που προορίζονταν για vintage, αλλά παρέμειναν στο βαρέλι για περισσότερο απ’ ότι είχε προγραμματισθεί(4-6 χρόνια). Προέρχονται από συγκεκριμένες αλλά όχι απαραίτητα δηλωμένες χρονιές (Declared Year). Η ετικέτα πρέπει να αναγράφει όχι μόνο τη σοδειά αλλά και τη χρονιά εμφιάλωσης.
8Garrafeira
Garrafeira ένα ασυνήθιστο και σπάνιο ενδιάμεσο vintage στυλ με ημερομηνία που γίνεται από τα σταφύλια μίας συγκομιδής που συνδυάζει την οξειδωτική παλαίωση ετών σε ξύλο με περαιτέρω αναγωγική παλαίωση σε μεγάλες γυάλινες νταμιτζάνες. Η IVDP απαιτεί τα κρασιά να περάσουν κάποιο χρονικό διάστημα σε ξύλο, συνήθως μεταξύ τριών και έξι ετών, που ακολουθείται από τουλάχιστον οκτώ επιπλέον έτη στο γυαλί, πριν από την εμφιάλωση. Στην πράξη, ο χρόνος που περνάει στο γυαλί είναι πολύ περισσότερος.
Το Port είναι κυρίως τύπος κρασιού για το τέλος του γεύματος. Τα Port συνδυάζονται εξαιρετικά με τα περισσότερα τυριά, ιδιαίτερα σκληρά, όπως τσένταρ και Parmigianino, καθώς επίσης και blue cheese όπως Roquefort και Stilton. Ταιριάζουν επίσης με σοκολάτες, γλυκά σοκολάτας και ξηρούς καρπούς όπως καρύδια και πεκάν. Το ελαφρύ και διακριτικό Ruby χρησιμοποιείται ως aperitif, ενώ το Tawny και το Colheita ταιριάζουν πάρα πολύ ωραία με πούρο λόγω των πικάντικων και καρυδάτων χαρακτηριστικών. Tα μεγαλειώδη Vintage και Single Quinta Vintage δεν κάνουν ούτε για την απόλαυση πούρου, ούτε καφέ, ούτε επιδορπίων. Είναι τα κατεξοχήν Gentlemen wines και είναι καλύτερο να απολαμβάνονται σκέτα η (το πολύ-πολύ) με ελάχιστους ανάλατους και άψητους ξηρούς καρπούς. Μεγάλα ονόματα οίκων Port είναι: Quinta do Noval, Ramos Pinto, Calem, Graham's, Taylor's, Fonseca, Sandeman, Croft.
Vinho Verde
Το Vinho Verde είναι ο άλλος τύπος κρασιού, στον ποιοτικό αντίποδα του Port, για τον οποίο η Πορτογαλία είναι διάσημη από χρόνια. Αντιστοιχεί σε ένα λευκό ξηρό κρασί που παράγεται στην επαρχία Minho, σε μία περιοχή Ονομασίας Προελεύσεως που οριοθετήθηκε το 1908. Για χρόνια το Vinho Verde θεωρείτο ένας απλός τύπος ευχάριστου κρασιού, με κοφτερή οξύτητα κατάλληλη για την απόλαυση θαλασσινών. Μολονότι η φήμη και το μεγάλο ύψος των πωλήσεων του βασίστηκαν στη ανεπιτήδευτη απλότητα του, τα τελευταία χρόνια χάρη στις προσπάθειες σοβαρής δουλειάς εκ μέρους των αμπελουργών-οινοποιών και τις συμβουλές ειδικών επιστημόνων έχει εμφανιστεί μία νέα γενιά κρασιών με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά και φιλοδοξίες. Ο τύπος κρασιού έχει το συγκεκριμένο όνομα Verde (πράσινο) γιατί δεν άφηναν ποτέ σχεδόν τα σταφύλια να ωριμάσουν και να αποκτήσουν υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα. Για την παραγωγή Vinho Verde χρησιμοποιείται η ποικιλία σταφυλιού Alvarinho, Πορτογαλική παραλλαγή του Ισπανικού Albarino που χρησιμοποιείται αντίστοιχα στην παραγωγή του φημισμένου λευκού κρασιού της Γαλικίας Ονομασίας Προελεύσεως “Rias Baixas” στη Βόρεια Ισπανία.
Σημαντικότατη και εντυπωσιακή είναι και η κατακόρυφη ποιοτική άνοδος-και το πέρασμα τους στο παγκόσμιο προσκήνιο-των ξηρών κόκκινων κρασιών της Πορτογαλίας. Για χρόνια ήταν παραγνωρισμένα και στη σκιά του Port, γεγονός που δημιούργησε έλλειψη παραγωγικού ενδιαφέροντος και άγνοια εκ μέρους των ίδιων των παραγωγών. Σήμερα, με την ύπαρξη μεγάλου αριθμού εκπροσώπων της νέας γενιάς οινοποιών τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά και με πρωτοπόρο την περιοχή του Douro (ακολουθούμενη κυρίως από το πιο θερμό Alentejo και το Dao) τα κόκκινα ξηρά κρασιά της Πορτογαλίας έχουν ήδη δημιουργήσει τη φήμη τους. Συχνά, οι περισσότερες Quintas του Port βγάζουν πλέον και ξηρά κρασιά εξαιρετικής ποιότητας με την ανεύρεση τους να μην είναι ιδιαίτερα δύσκολη.
Greek
English
French
German